Moti në Bilisht

Moti në Bilisht mundësohet nga Weather.al

Bilishti

Bilishti është qytet në Shqipëri.

Qyteti i Bilishtit është qyteti më juglindor is Shqipërisë. Ai është i vendosur në lindje të luginës së Devollit, rreth 880-970m mbi nivelin e detit në një reliev kodrinor i cili zgjatet nga shtrati i lumit Devoll deri në kodrat e Kokogllavës mbi qytet dhe mbulon një sipërfaqe prej 1.4km2. Me lartësi mesatare 925 m mbi nivelin e detit Bilishti është qyteti i i dytë më i lartë në Shqipëri pas Ersekës (1020m mbi nivelin e detit).

Qyteti ka një pozitë gjeografike mjaft të favorshme duke qenë se përmes tij kalon nyja automobilistike që lidh Shqipërinë me Greqinë nëpërmjet doganës së Kapshticës që ndodhet 7km në lindje të tij. Në veri qyteti kufizohet me Bitinckën(3km në lindje të tij), në lindje kufizohet me kodrat e Kokogllavës(1140m m mbi nivelin e detit), Stranës(1280m mbi nivelin e detit), Sellcat(vendbanim i hershëm pranë Bilishtit) dhe Vernikun, fshatin më lindor të Shqipërisë(5km në lindje të tij), në jug kufizohet me Vishocicën(3km në jug) ndërsa në perëndim kufizohet me lumin e Devollit si dhe me fshatrat si Poloska(4km),Kuçi(3km), Babani(5.5km) dhe Hoçishti(6.5km).Bilishti ka një popullsi prej rreth 12000 banorësh dhe është kryeqendra e Bashkisë së Devollit.

HISTORIA

Mbi vendndodhjen e Devollit, nën vështrimin toponimik

Dr. Dhimitri Bello*, Prof. as. Robert Damo**

Pak kush e di sot se emri Devoll haset në funksion të trefishtë nominativ; si emër qyteti, lumi dhe rrethi. Tek ne rëndom njihet me dy funksionet e fundit. Krahina gjeografike dhe etnografike që formon edhe rrethin me këtë emër, kufizohet nga lindja me Republikën e Greqisë, në perëndim me vargmalin e Moravës, në jug me Greqinë dhe rrethin e Kolonjës dhe në veri me liqenin e Prespës dhe rrethin e Korçës. Lumi Devoll (196 km) buron në këmbë të Gramozit, vazhdon rrjedhën e vet në veri drejt qytetit të Bilishtit, për t’u kthyer më pas në perëndim nëpër grykën midis Malit të Thatë në veri dhe Moravës në jug, ku bashkohet në thellësi me lumin Osum, që buron po nga Gramozi, dhe formojnë së bashku Semanin.

Grykën që lidh fushën e Devollit me atë të Korçës, atë të Cangonjit, helenët e vjetër e kanë quajtur (Propilion) me kuptimin “roje e portës”. Mendohet se nga ky emër i vjetër ka ngelur emri i fshatit të sotëm Pilur (Komuna Progër, rrethi i Devollit), në krahun e majtë të rrugës nacionale Bilisht-Korçë.

Emërtimin Devoll, me trajta paksa të ndryshme fonetike, e hasim shumë herët. Devolli fillimisht përmendet si qytet nga Ptolemeu në shekullin II e.s.. Sipas gjeografit të njohur grek, ekzistonte një qytet i fisit ilir të Ordejve, i quajtur Debolia. Më pas, në studime dhe dokumente të ndryshme, emri paraqitet me forma të ndryshme.Në Mesjetë, tek Ana Komnena, kemi një devijim fonetik dhe semantik të emrit duke e quajtur Lumi i Djallit, flumen Diaboli, ndërsa në kohën e kryqëzatave arrin të quhet flumen Deamonis. Po kështu, emrin e hasim edhe në trajtat e tjera në periudha të ndryshme si Deaboli, Deabolis, Deebu (1273), Deavolis, Dievolis, si dhe Euali (1351, 1367), Drevale, Jevali (1360, 1363), Dievali (1344, 1347, 1359), Devoli (1380)